نام درس :
سـیـستم های تصمیم یـــار
ارائه :
دکتر میرعابدینی
برگرفته از کتاب : سیستم های تصمیم یار
محسن کاهانی و علیرضا صالحان
- تفاوت بین مسائل مدیریتی و مسائل محاسباتی و مبتنی بر فناوری و کامپیوتر چیست؟
مسائل مدیریتی رویگردی فاقد ساختار دارند(بدون ساختار هستند)و درون مایه اصلی آن ها از قابلیت های ذهنی و بخصوص ادراک و خلاقیت جان می گیرند.درحالی که مسائل محاسباتی و تکنولوژی کامپیوتر به طور ذاتی فرآیند ها وجود دارند وکامپیوتر ها قدرتمندی خود را بیشتر در امور ساختار یافته به نمایش گذاشته اند و در زمینه های ادراکی و شناخت توانمندی های محدودی دارند.البته جدیدا به کمک هوش مصنوعی و سیستم های خبره در حوزه ادراک و شناخت و علوم شناختی پیشرفت هایی داشته ایم.
- سیستم های اطلاعاتی چیست؟با رسم شکل و مثال توضیح دهید.
سیستم های اطلاعاتی سیستم هایی هستند که داده های ورودی را پردازش می نمایند و آن ها را به اطلاعات تبدیل میکند و هدف اصلی از طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی جمع آوری پردازش ،تبدیل و توزیع اطلاعات استراج شده از روی داده ها می باشد و خروجی این سیستم ها در قالب گزارشات ،فرم ها و جداول می باشد.
مثال:سیستم آموزش دانشگاه که داده های خام دانشجویان را گرفته و خروجی ها و گزارشات مختلفی از اطلاعات آن ها تولید میکنند.
مثلا فهرست دانشجویان براساس مرتب سازی حروف الفبا یا فهرست دانشجویان بر اساس رتبه دانشگاهی یا بر اساس سال ورود یا بر اساس معدل و …
شکل مربوط به سیستم اطلاعاتی
- سیستم تصمیم یار چیست؟با مثال توضیح دهید
یک سیستم تصمیم یار یک سیستم اطلاعاتی تصمیم گیری یه کمک کامپیوتر است که یک مدیر یا گروهی از مدیران را با فراهم نمودن اطلاعات لازم و مرتبط یا دادن پیشنهاد به آن ها در حل یک مشکل نیمه ساختار یافته یاری می کند و همچنین امکان ارتباط آسان بین کاربر و تیم را فراهم می نمایند.
مثال:در شرکت خودرو سازی یک سیستم تصمیم یار به مدیرعامل خودروساز(مثلا شرکت خودرو سازی رنو فرانسه)پیشنهاد میدهد بر اساس مخاطب و درآمد و کیفیت خودرو مثلا برای مردم روسیه چه خودروئی را پیشنهاد بدهید.
به عنوان مثال خودرو کپچر با امکانات فول حدود 40 هزار دلار قیمت دارد در حالی که همین خودرو با حذف آپشن های آن به 30 هزار دلار کاهش می یابد و چون فدرت خرید مردم روسیه در حد نهایت 30 هزار دلار است.
پس سیستم DSS شرکت رنو-فرانسه این پیشنهاد خودرو با آپشن بسیار کم را میدهد تا مردم روسیه فدرت خرید آن را داشته باشد.
- اجزا سیستم تصمیم یار کدام اند با رسم شکل آن ها را بنویسید
شکل کلی یک سیستم تصمیم یار به صورت زیر است:
نمایش یک سیستم تصمیم یار
همچنین نمایش دقیق تر از کلیه اجزا سیستم تصمیم یار به صورت زیر است:
- انواع سیستم های پشتیبانی مدیریت کدام اند؟
Managerial sup sys(MSS) سیستم های پشتیبان مدیریت سیستم های کامپیوتری هستند که به روش های مختلف فرآیند های مدیریتی را برای مدیر آسان میکند که عبارتنداز:
الف)سیستم های تصمیم یار یا DSS که پرکاربرد بوده و بطور خاص برای تصمیم گیری استفاده می شود.
ب)سیستم اطلاعات مدیران ارشد EIS
Executive Information System این سیستم برای اطلاعات استراتژیک مدیران سطح بالای سازمان طراحی میشود و هدف آن ها پشتیبانی مدیران با دسنرسی آسان و فوری به اطلاعات کلیدی موردنظرشان برای رسیدن به مقاصد سازمانی میباشد. و از نمودار های گرافیکی و بان ک های اطلاعاتی داخل و خارج سازمانی نیز استفاده می نمایند.
ج)سیستم های تصمیم یار گروهی GDSS
Group Des-Sup-Sys در این نوع سیستم ها مدیر به تنهایی تصمیم نگرفته و عمل تصمیم گیری بر اساس توافق گروهی اتخاذ میگردد.
د)برنامه ریزی منابع سازمان ERP مدیریت ارتباط با مشتری
CRM:Customer Relationship Management مدیریت ارتباط با مشتری
ERP:Enterprise Resource Planning برنامه ریزی منابع سازمانی
سیستم های ERP نوعی سیستم های یکپارچه هستند که به منظور برنامه ریزی موثر و مدیریت یک حرفه ی تجاری از فناوری اطلاعات بهره میبرند.همچنین سیستم های مدیریت زنجیره ی تامینSCM:Supply Chain Management بخشی از ERP میباشند که فرآیند بهره برداری از کالای تجاری را از مرحله درخواست و تولید تا مرحله فروش و تحویل مدیریت مینمایند CRM نیز یعنی سیستم هایی که بخش ارتباط با مشتری را رسیدگی میکنند شامل نظرات مشتری، نیاز مشتری ، انتقاد و شکایات یا پیشنهادات مشتری و همچنین ارتباط موثر با مشتری مانند باشگاه مشتریان شرکت تجاری الفا(کلیه بانک ها ،چای گلستان ، افق کوروش ،رفاه ، شهروند و…)
6. مدیر کیست؟وچه ویژگی ها و وظایفی دارد؟
مدیر کسی است که فرآیند بکار گیری موثر و کارآمد از منابع مادی و انسانی را انجام میدهد به طوری که در روندهایی همچون برنامه ریزی،سازمان دهی با بسیج منابع و امکانات و هدایت و کنترل سازمان جهت دستیابی به اهداف سازمانی با توجه به نظام ارزشی مورد قبول کار خود را انجام میدهد. در واقع مدیرفرآیند مدیریت را که شامل تصمیم گیری های مختلف در سازمان است با توجه به تغییرات سریع و پیچیدگی محیطی انجام میدهد همچین مدیری ترکیبی از علم و هنر است.
7.آیا مدیریت علم مطلق است یا هنر مطلق و یا ترکیب آن دو؟ توضیح دهید.
مدیریت ترکیبی از علم و هنر است.بعد علمی مدیریت اجازه می دهد که آن را بتوانید به صورت سیستماتیک مطالعه ،برنامه ریزی ،هدایت و کنترل و پیش بینی نمائید و بعد هنری آن اجازه می دهد که از شهود و ادراک و خلاقیت و تجربیات خود استفاده کنیم.
8 .سازمان چیست؟ودرهرسازمان چه مولفه هایی وجود دارد؟
سازمان سیستمی است از منابعی که به جهت پیاده سازیه اهداف مشخص در یک محیط خاص توسط مراکزقدرت ساختار بندی شده اند. و ساختار آن میتواند رسمی یا غیر رسمی باشد هر سازمان ماموریت و هدف ویژه ایی دارد که در راه تحقق آن ماموریت اهداف چشم انداز استراتژی و عملگرد های خود را تنظیم نماید. مولفه های یک سازمان عبارتند از:
تقسیم کار: که شامل تقسیم بندی کارها و طبقه بندی وظایف است تا اهداف تعیین شده در قسمت های مختلف سازمان هماهنگی و کنترل گردد و از بروز تکرار و تداخل وظایف اجتناب به عمل آید.
مسئولیت : یعنی هر فردی مسئولیت ویژه ایی داشته باشد تا نظم و انظباط کاری برقرار شود.
3.روابط : برای همکاری افراد در یک گروه و میل به اهداف باید روابط آن ها با هم معلوم گردد.
9. سیستم چیست؟ومحیط آن شامل چه مولفه هایی می باشد؟با رسم شکل نشان دهید.
سیستم به مجموعه ایی از اجزا وابسته شامل کاربران منابع مفاهیم و رویه ها گفته میشود که به منظور انجام یک کار معلوم یا رسیدن به یک هدف مشترک با هم در ارتباط هستند هر سیستمی داری سلسله مراتب است ،یعنی دارای زیر سیستم ، یعنی سیستم دارای خاصیت سلسله مراتبی است.هرسیستم از 3 بخش ورودی ،پردازش ،خروجی تشکیل شده است.که ای بخش ها توسط یک محیط احاطه می شود و قالبا شامل یک مکانیزم بازخورد می باشد.
10. تفاوت بین سیستم باز و سیستم بسته و سیستم اصلی و فرعی چیست؟
سیستم باز،سیستمی است که با محیط فرد درارتباط است و به منظور رسیدن به حالت تعادل پویایی و رشد و تکامل دارد در واقع سیستم باز در مقابل عوامل محیط خارجی و عوامل متغییر داخلی انطباق پذیری دارند. وبر محیط تاثیرگذاری و از محیط تاثیر پذیری دارند.
سیستم بسته سیستمی است که اجزا آن و مولفه های آن با محیط بیرون هیچگونه تعامل اثر گذاری یا اثر پذیری ندارند و با محیط بیرون هیچگونه تعاملی انجام نمیدهند مثال سیگنال و انرژی های بیو الکتریک و در سلول های خاکستری مغز که در خودشان وجود دارد. آب داخل شوفاژ که در اثر گرمایش و سرمایش دائما جا به جا میشود ولی از داخل لوله شوفاژ خانه خارج می شود.
سیستم گردش خون در بدن انسان در حالت کلی و ظاهری سیستم بسته می باشد.زیرا قلب دائما پمپاژ میکند و خون در بدن جریان می یابد اما از رگ ها خارج نمی شود.
سیستم اصلی سیستمی است که هدف غائی و نهائی مارا برآورده میکند مثلا سیستم ناوبری هواپیما که هدف غائی آن پرواز وجابه جایی مسافر آن است.اما یک سیستم اصلی دارای چند سیستم فرعی نیز میباشد که به آن ها زیر سیستم نیز میگویند. نکته: سیستم های اصلی وفرعی تشکیل سلسله مراتب میدهند.
11. مهم ترین وظایف مدیریت کدام اند آن ها را بنویسید و توضیح دهید با رسم شکل و ثانیا درجه موفقیت سازمان یا بهره وری سازمان چگونه اندازه گیری میشود؟
12. انواع سطوح مدیریتی کدام اند؟ و نقش های مدیریتی را بنویسید
بطور کلی 3 سطح زیر برای طبقه بندی سطوح مدیریتی در نظر گرفته میشود:
1.سطح عالی :که بالاترین سطح مدیریتی در سازمان است.و مدیران عالی در سطح گسترده درگیر برنامه ریزی های مجتمع و بلند مدت میشود و با مقتضیات زمانی و مکانی و متغییرهای متنوعی سروکار دارند و عملگرد کلی واحد های اصلی سازمان را ارزیابی میکنند و درباره ی موضوعات و مسائل بزرگ در سازمان با مدیران سطوح پایین تبادل نظر میکنند و بیشترین زمان خود را با مدیران یا افراد خارج ازسازمان میگذرانند.
2.سطح میانی :مدیران میانی مانند حلقه واسطه ایی میان مدیران عملیاتی و مدیران عالی عمل میکنند این مدیران بطور مستقیم به مدیران مالی گزارش میدهند و وظیفه آن مدیریت و نظارت بر سرپرستان است بیشتروقت مدیران میانی به تحلیل داده ها آماده سازی اطلاعات برای تصمیم گیری تنظیم برنامه و طرح های عملی مبتنی برتصمیم های مدیریت عالی و برنامه ریزی فعالیت های سرپرستان و هدایت آن ها برای رسیدن به اهداف سازمانی است و همچنین تنظیم برنامه های میان مدت را بر عهده دارد.
3.سطح عملیاتی (سرپرستی) :مدیران عملیاتی در ارتباط مستقیم با کارکنان می باشد و کارکنان را برای انجام کارهای خاص تعیین میکنند
برنامه ریزی استراتژیک :فعالیت های استراتژیک تصمیماتی هستند که در شرایط خاص میتوانند تغییرات مهم ایجاد کنند در واقع تصمیمات استراتژیک برنامه ریزی بلند مدت را شامل میشوند مثلا یک شرکت خودرو سازی تصمیم میگیرد خط تولید خودروهای هیبریدی یعنی ترکیب سوخت فسیلی و برقی را راه اندازی کند و یا اینکه تصمیم میگیرد برای توسعه صنعت خودرو از یک کشور خارجی برای تولید بیشتر به عنوان یک برنامه بلند مدت آن را به کار گیرد درسند برنامه ریزی بلند مدت سنتی نکات اصلی و عمده استراتژی ها و برنامه ها برای 5 یا 10 سال مشخص میشود و سپس شرکت ها بر اساس این برنامه ها برنامه ریزی های خوردتر بودجه بندی و تخصیص منابع را انجام میدهند اما در اقتصاد دیجیتالی زمان برنامه ریزی به 2 یا 1 سال یا کمتر کاهش یافته است
نکته خیلی مهم :فعالیت های استراتژیک از 2 راه به سازمان کمک میکند آن دو راه کدام اند؟
1.فعالیت های پاسخگویی استراتژیک قادر به پاسخگویی سریع به اقدامات مهم رقیب یا تغییرات اساسی در بازار یا در محیط سازمان میباشد و فناوری اطلاعات جهت انجام و پشتیبانی واکنشی به کار گرفته میشود.اینکه در برنامه ریزی استراتژیک و فعالیت های استراتژیک به جای آن که شرکت منتظر تغییرو ابتکار عمل از سوی رقبا بماند میتواند خود تحول جدیدی را آغاز کند و همچنین اقدامات استراتژیک ابتکاری به وسیله فناوری اطلاعات حمایت میشوند
2.کنترل مدیریت
فعالیت های مدیریتی که فعالیت ها یا تصمیمات تاکتیکی نیز نامیده میشوند به طور کلی به فعالیت های مدیریت میانی مانند برنامه ریز کوتاه مدت سازمان دهی و کنترل میپردازند بدین منظور از MIS یا سیستم های اطلاعات مدیریت با هدف خلاصه کردن داده ها و تهیه گزارش طراحی شده اند.
3.کنترل عملیاتی
فعالیت های عملیاتی شامل فعالیت های روزمره یا فعالیت های تکنیکی یک سازمان مانند تقسیم وظایف بین کارمندان ،ثبت ساعت های کاری یا سفارش و دستور خرید است .این فعالیت های عملیاتی کوتاه مدت هستند وسیستم های پردازش تراکنش و سیستم های سیار از آن ها حمایت میکند درواقع با توجه به طبقه بندی آنتونی جایگاه مدیر میتواند در سطح مدیریت عملیاتی یا تاکتیکی یا سطح کنترل مدیریت یا تاکتیکی و یا سطح برنامه ریزی استراتژیک یا بلند مدت باشد
14. انواع تصمیم گیری ها در یک سازمان کدام اند به صورت جدولی و با توجه به نوع کنترل و نوع تصمیم بنویسید.
| انواع کنترل | ||||
| نوع تصمیم | کنترل عملیاتی | کنترل مدیریتی | برنامه ریزی استراتژیک | پشتیبانی مورد نیاز |
| ساخت یافته | -حساب دریافتی -ثبت سفارش | گزارشات،تحلیل بودجه،پیشبینی کوتاه مدت،تحلیل خرید،تولید | مدیریت مالی (سرمایه گذاری) مکان جدید انبار شرکت | MIS مدل های علوم مدیریت مدل های مالی مدل های آماری |
| نیمه ساخت یافته | -زمان بندی تولید -کنترل انبار | اعتبار سنجی ،تهیه بودجه،طرح بندی کارگاه،زمان بندی بودجه | ساخت کارگاه جدید طراحی محصول جدید طراحی کنترل کیفی | DSS |
| ساخت نیافته (بدون ساختار) | -انتخاب جلد روی مجله یا انتخاب صفحه لوگو وب سایت -دادن وام به مشتری | تبادل نظر استخدام مدیر روابط عمومی جدید سخنرانی خرید محصولات جدید سخت افزار | طراحی تحقیق وتوسعه جدید طراحی سیستم عامل جدید با طراحی گرافیگی بیشتریا طراحی لباس نانو توسعه باطری ها جدید و با دوام زیاد | سیستم تصمیم یار سیستم خبره شبکه عصبی |
| پشتیبانی مورد نیاز | -سیستم اطلاعات مدیریت MIS -علوم مدیریت | MIS DSS ES EIS | DSS ES شبکه عصبی | |
15.کارگرد های مدیریتی در سطوح مدیریتی گوناگوم با توجه به مولفه های مختلف عملگردهای مدیریتی کدام اند؟با ترسیم جدول بنویسید.
| کارکردها | سطوح مدیریت | ||
| برنامه ریزی استراتژیک | کنترل مدیریت | کنترل عملیات | |
| برنامه ریزی | بلند مدت Long term | میان مدت Mid term | کوتاه مدت Short term |
| سازماندهی | چهارچوب کلی | سطوح اداری | سطح واحد کوچک |
| بسیج منابع و امکانات | افراد کلیدی Key persons | کارکنان سطح متوسط | کارکنان عملیاتی |
| هدایت | دستورالعمل های عمومی و متوسط | روش ها و تاکتیک ها | فعالیت های کاری روزانه |
| کنترل | سطح کلی و پیوسته | کنترل دوره ایی و استثناعات | سرپرستی مداوم و منظم |
16.مدل سایمون(سیمون)چیست؟و دارای چه فازهایی می باشد با ترسیم شکل توضیح دهید.
هربرت سیمون یک دانشمند مشهور آمریکایی در علوم اجتماعی و سیاسی است که مشارکت های فکری او بر تفکر و عمل بسیازی از رشته ها تاثیر گذاشته است. ازنظر سیمون مدیریت برابر با تصمیم گیری از علاقه عمده او به تجزیه و تحلیل اینکه تصمیمات چگونه اتخاز میگردند وچگونه میتوان تصمیمات موثر گرفت باعث شد در این زمینه مطالعه کند.
| مرحله هوشمندی |
| -اهداف سازمانی |
| -روندهای جستجو و بررسی |
| -جمع آوری داده ها |
| -شناسایی مشکل |
| -طبقه بندی مشکل/شرح مشکل |
سیمون اعتقاد دارد که در یک سازمان افراد و فرد تصمیم گیرنده به محض یافتن اولین راه حل آن را برمیگزیند و از جستجو برای یافتن بهترین حالت دست میکشد در حالی که میتوان ابتدا کلیه راه های ممکن برای حل مسئله را بررسی نمود و هر روش را به دقت ازریابی و نتایج پیش بینی شده آن را درجه بندی نمود و سپس از بین راه حل های قابل اجرا راه حل بهینه را انتخاب نمود.
ادامه شرح مدل سایمون
1.فاز هوشمندی(Intelligence level)
جمع آوری و سازمان دهی دانش در این قسمت قرار میگیرد.هوشمندی در تصمیم گیری شامل پیمایش متناوب و یا مداوم سیستم است.
2.فاز طراحی (Design level)
هدف این مرحله شناسایی و ارزیابی راه حل های مختلف انجام یک کار میباشد و تصمیم گیرنده و گروه مشاوره او راه حل های ممکن را طرح میکند که هرکدام مستلزم مجموعه ایی از اعمال است که باید انجام گیرد.
نکته:مدل چیست؟
مدل یک نمایش ساده و مجلل از واقعیت است و موجب ساده شدن حل مسئله و ارزیابی سریع و ارزان راه حل های مختلف میشود.یک مدل باید خاصیت پاسخگویی به تست حساسیت را داشته باشد و به دنیای واقعی و نحوه شناخت انسان نزدیک باشد.
3.فاز انتخاب()
در این فاز یکی از گزینه های موجود بر اساس اصول معیار ها و اهداف تعریف شده در فاز مدلسازی به عنوان راه حل مسئله انتخاب میشود این فاز شامل جستجو ارزیابی و پیشنهاد یک راه حل مناسب برای مدل است .
4.فاز اجرا()
مهم ترین عملیات در این فاز سنجش تحلیل ها وپیشنهادات ،ارزش گزاری نتایج و اطمینان از تصمیم اتخاذ شده ایجاد طرح اجرایی تامین منابع و اجرای راه حل می باشد.
17.مدیریت دانش چیست؟با ترسیم شکل نحوه ارتباط بین سطوح مدیریت دانش را (مدل پایه ایی ساختمان مدیریت دانش)ترسیم نمائید و به اختصار توضیح دهید.
مدیریت دانش سازمان دادن برای دانستن است و کوششی هماهنگ میباشد که جهت تصرف دانش حیاتی سازمان اشتراک دانش میان یک سازمان و برجسته نمودن در حافظه جمعی سازمانی برای بهبود تصمیم گیری افزایش بهره وری و نوآوری است مدیریت دانش شامل تصرف دانش،خود تجربیات با ارزش افزوده کارکنان آسان کردن بازیابی دوباره و نگهداری آن به عنوان دارایی سازمانی است.
مدل پایه ایی ساختمان مدیریت دانش
18.چرخه سیستم مدیریت دانش کدام است با ترسیم شکل هرگام آن را در چرخه دانشی توضیح دهید.
1.خلق دانش :دانش هنگام که افراد روش های نوین انجام کار ها را دریافت یا مهارت جدیدی کسب می نمایند دانش خلق میشود.مثال باز کردن در به صورت سنتی و با استفاده از آیفون.
2.کسب دانش :دانش جدید باید ارزشمند تلقی شود و به صورت معقول ارائه گردد.
3.پلایش دانش:دانش جدید باید با شرایط تطبیق داده شود و بدین ترتیب کاربری گردد و با بینش انسانی در راستای حقایق عینی مسائل واقعی به کار گرفته شود
4.ذخیره دانش :پس دانش مفید بایستی به شکل منطقی در یک مخزن به گونه ایی ذخیره شود که دیگران نیز در سازمان بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
5.مدیریت دانش :دانش مانند یک کتابخانه باید بروز نگه داشته شود بررسی های لازم جهت تائید مرتبط بودن و
آن بایستی پیوسته انجام شود
مثلا کامپیوتر های 1960 تا 1980 و سیستم عامل آن ها و برنامه نویسی آن ها و سخت افزار آن ها منسوخ شده اند باید از چرخه مدیریت دانش خارج شوند
6.انتشار دانش :دانش باید همیشه و همه جا در قالبی مناسب برای هرکسی که در سازمان به آن نیاز دارد قابل دسترس باشد افراد دانش جدید را توسعه داده و شناسایی نمایند یا دانش قدیمی را بروز رسانی کرده و در سیستم جایگزین نمایند.
